----------------------- Page 1-----------------------

Sh.A. Abdraman

G.D. Azhibekova

G.O. Mukhametkaliyeva

KAZAKH – RUSSIAN – ENGLISH

MINING TECHNICAL DICTIONARY

2500 entries approx

MADISON

2015

----------------------- Page 2-----------------------

Reviewers:

Akayuly Yspandiyar - Doctor of Philology, Professor.

Zhalgasuly Nariman - Doctor of technical sciences, Professor.

Tanat Ayapova - Doctor of Philology, Professor.

This trilingual dictionary is designed for people learning English as applied to a mining engineer. It

contains about 2500 English terms with derivative word combinations. The dictionary includes terms

related to mine construction, mining of coal and ore deposits, rock mechanics, mechanization of coal

mining and underground transport, mine ventilation, mine surveying, job openings, jetting. From

technology, related fields only the terms that have received specific meaning and quite often used in the

mining industry are included into the dictionary.

From geology are taken the basic terms related to geology and ore caustobiolites; from the field of

chemistry - terminology relating to the analysis of coal mine atmosphere; from the construction business -

terminology related to the construction of reinforced concrete structures and the use of precast concrete

in the construction of the mine surface complexes; from enrichment of ore - only general terms with a

more complete coverage of enrichment of coal.

The dictionary can be useful for engineering and technical personnel in the workplace, as well as for

foreign professionals working in Kazakhstan and those wishing to practice the Kazakh and Russian

languages.

The book is published by the Institute of Innovative Technologies. The digital book is available in the

Internet at http://iit.lc.

Any brand names and product names mentioned in this book are subject to trademark, brand or

patent protection and are trademarks or registered trademarks of their respective holders. The use of

brand names, product names, common names, trade names, product descriptions etc. even without a

particular marking in this works is in no way to be construed to mean that such names may be regarded as

unrestricted in respect of trademark and brand protection legislation and could thus be used by anyone.

ISBN: 978-0-9904344-2-9

E-mail Address: info@iit.lc Billing

Address: 1220 Silverton trail Madison, WI 53719

----------------------- Page 3-----------------------

SH.A. ABDRAMAN

G.D. AZHIBEKOVA

G.O. MUKHAMETKALIYEVA

KAZAKH – RUSSIAN – ENGLISH

MINING TECHNICAL DICTIONARY

2500 entries approx

----------------------- Page 4-----------------------

ability, capacity, қабілеттiлік способность

power

c. for resistance қарсыу қ-гі с. к

сопротивлению

bearing c. көтеру қ-гі с. несущая

dump reception c. үйіндінің с. приемная

қабылдау қ-гі отвала

freight c. тасымалдау қ-гі с. провозная

carring c. жіберу қ-гі с. пропускная

energy, activity, әрекет қ-гі дееспособность

capability

abnormal, аномалдық аномальный (-ая, -

anomalous ое)

a. zone а. аймақ а. зона

a. phenomenon а. құбылыс а. явление

abrasive түрпі абразив

abrasive түрпілі абразивный (-ая)

а. rock т. жыныс а. порода

abrasiveness түрпілік абразивность

a. of rock тау жынысының а. горной

т-гі породы

absolute абсолют абсолют

absolute абсолюттік абсолютный (-ая,-

ое)

a. value а. шама а. величина

a. height а. биіктік а. высота

a. error а. қателік а. погрешность

a. cost а. құн а. стоимость

a. meaning а. мән а. значение

a. number а. сан а. число

absorption абсорбция, сіңірілу абсорбция

accessible, оңай доступный

available

accident, break апат авария

down, failure,

crash

fatal a . қазалы a. смертельнaя а.

hearth a. а. ошағы очаг а.

minе a. кеніштік а-ы а. рудничная

accident rate, апаттық аварийность

fault rate

accordance, сәйкес соответствие

conformity

account, repot есеп отчет

annual r. жылдық е. о. годовой

quarterly a. тоқсандық е. о. квартальный

financ ial r. қаржылық е. о. финансовый

economic a. экономикалық е. о.

экономический

accounting, есептеме учет

records,

calculation,

registration,

statement

----------------------- Page 5-----------------------

(mine) surveyor r- маркшейдерлік е. у.

n.,(mine)surveyor маркшейдерский

r-s

material values r- материалдық у. материальных

s, material values құндықтарды ценностей

a. есепке алу е-cі

records оперативтік е. у. оперативный

management,

current a.

statistic(al) r-s статистикалық е. у.

статистический

technical r-n техникалық е. у. технический

financ ial s. қаржылық е. у. финансовый

economic a. шаруашылық е. у.

хозяйственный

accumulating жинақтайтын аккумулирующий

(-ая)

main roadway ж. қазба а. выработка

a. cross-cut ж. қылует а. квершлаг

a. drift, bord ж. қуақаз а. штрек

accumulation жинақ, жинау накопление

accumulation жинақтау аккумулирование

minerals a. қазылған кен ж. а. полезных

ископаемых

accumulator жинақтауыш аккумулятор

(аккумулятор)

acetylene ацетилен ацетилен

acetylene ацетилендік ацетиленовый (-

ая)

a. burner а. жанғы а. горелка

achievement, жетістік достижение

attainment

acid қышқыл кислота

acid қышқылдық кислотный

acoustic акустикалық, акустический (-

әуездік ая,-ое,-ие)

a. system ә. жүйе a. система

a. dust meters а. тозаңөлшегіш а. пылемеры

a. rock properties тау жынысының а. свойства

ә. қасиеті горной породы

a. device ә. аспап а. прибор

a. dedusters, dust а. тозаңтұтқыш а.

catchers пылеуловители

acoustics әуез; акустика акустика

across the strike созылымға вкрест

кесекөлденең простирания

act, statement, акт, әрекет акт

report

accident r. жазатайым апат а. о несчастном

а-і случае

draw up a s. а. жасау cоставить а.

actimonite актимонит актимонит

action әрекет акция

activation, жандандыру, активизация

intensification белсенділем

geological геологиялық а. геологических

----------------------- Page 6-----------------------

processes a. үдерістерді ж. процессов

processes a. үдерістерді ж. а. процессов

tectonic a. тектоникалық ж. а.

тектоническая

displacement сырғу үдерісінің а. процесса

process a . жандануы сдвижения

activator жандандырушы активатор

activity белсенділік активность

biological a. биологиялық б. а. биологическая

volcanic a. жанартау б-гі а. вулканическая

seismic a. сейсмикалық б. а. сейсмическая

tectonic a. тектоникалық б. а.

тектоническая

actual, real, нақты фактический (-ая,-

virtual, true, ое)

factual, practical

r. depth, f. depth н. тереңдік ф. глубина

r. boundary, t. н. шекара ф. граница

boundary

f . pressure, p. н. қысым ф. давление

pressure

r. quality н. сапа ф. качество

r. output н. өнімділік ф.

производитель-

ность

r. cost price н. өзіндікқұн ф.

себестоимость

f. content н. мөлшер мәні ф. содержание

r. slope gradient н. қиябет бұрышы ф. угол откоса

f. incline н. еңіс ф. уклон

underground жерасты суының ф. уровень

water level н. деңгейі подземных вод

r. volume н. көлем ф. объем

adaptation көндігу, адаптация адаптация

adapter, allonge тозаң түтік; аллонж аллонж (пылевая

трубка, патрон)

adap(ta)tive үйренісу (бейімдеу) адаптационный (-

ые)

a. systems ү. (бейімдеу) а. системы

жүйесі

addition, толықтыру дополнение

appendix,

complement

additional қосымша, сарқа дополнительный

(-ое)

a. recovery, сарқа алу доизвлечение, д.

reextract извлечение

adequacy барабарлық, адекватность

бірдейлік

adequate барабар адекватный (-ое)

a. state б. күй а. состояние

adhesion, жабысқақ, адгезия

attachment жабысынды (прилипание)

adit, side drift штольня штольня

air a. желдетістік ш. ш.

вентиляционная

----------------------- Page 7-----------------------

water drainage a. сутөкпе ш. ш.

водоотливная

drainage a. құрғату ш. ш. дренажная

main a. күрделі ш. ш. капитальная

inclined a. көлбеу ш. ш. наклонная

haulage a. тасымалық ш. ш. откаточная

prospecting a., барлау ш-ы ш. разведочная

surveying a.

adjacent, қатарлас смежный

contiguos

a. block қ. блок с. блок

a. face қ. деңгейжиек с. забой

a. level қ. кенжар с. горизонт

a. bench қ. кемер с. уступ

administration әкімдік администрация

mine a. кеніш ә-гі а. рудника

mine a. шақты ә-гі а. шахты

admit, intake кіргізу, жіберу впускать

admixture қоспа примесь

adsorption сіңіру адсорбция

advance озықтық опережение,

проходка

the second тазарттыс о. очистных

working a-ing жұмыстарының о- работ

ғы

aeration ауалау аэрация

water a. су а. воды

ауаалмастырмасы

a. time, airing желдету уақыты время

time проветривания

aerator ауалауыш аэратор

aerial әуе - аэро -

aerial camera әуесурет аспабы

(ас) (әса) аэрофотоаппара

т (афа)

aerial әуетүсірім; аэроснимок

photograph, аэротүсірім

aerophoto

aerial survey аэротүсіріс аэросъемка

aerodynamic әуединамикалық аэродинамический

(-ие)

a. conditions of тозаң сынамасын а. условия

dust sampling алудың ә. шарты отбора проб пыли

а. drag of mine кен қазбаларының а.

working ә. кедергісі сопротивление

горных

выработок

aerodynamics аэродинамика аэродинамика

mine a. кеніштік а. а. рудничная

aeroelectric (al) аэроэлектрбарлау аэроэлектрическая

prospecting разведка

aeroembolism кессон дерті кессонная болезнь

aerofilter аэросүзгіш аэрофильтр

aerofogralmetry аэрофогральметрия аэрофогральметри

aerofotography аэросүреттүсіріс аэрофотосъемка

----------------------- Page 8-----------------------

aeroleveling әуетегістем aэронивелировани

aerology аэрология аэрология

mining a. кеніш әуетанымы а. рудничная

aerophotographs әуетүсірімдерді дешифрирование

decoding ажырату аэроснимков

aerophotoinstrum әуесуретаспап аэрофотоприбор

ent

aerosol, spray аэрокірме, аэрозоль

аэротозаң

agate ақық агат

age жасы возраст

earth crust a. жер қыртысының в. земной коры

ж-ы

agency агенттік агентство

agglomerate, тастүйнек агломерат

sinter (cake)

iron-ore a. теміркенді т. а.

железорудный

dolomitized a. доломиттенген т. а. доломитизи-

рованный

iron- ore a. теміркенді т. а.

железорудный

fluxed a. флюстенген т. а.

офлюсованный

agglomeration агломерация агломерация

aggregate агрегат агрегат

extracting a. алушы а. а. выемочный

mining a. өндіруші а. а. добычной

drifting a., shaft- ұңғылаушы а. а. проходческий

sinking set

winning a. тазартыс а. a. очистной

(добычной)

loading а. тиегіш а. а. погрузочный

coal-face winning көмір өндіретін а. а.

a. угледобывающий

front -face қапталдық а. фронтальный

winning a. тазартыс а. очистной

aggregate агрегаттық агрегатный (-ая)

а. support а. бекітпе а. крепь

aggressive жегір агрессивный(-ая)

а. (corrosive) ж. су а. вода

water

a. surrounding ж. орта а. среда

aggressiveness жегірлік агрессивность

corrosive a. тоттану ж-гі а. коррозионная

air ауа воздух

gassed a., gas- газданған а. в.

laden a. загазированный

contaminated a., ластанған а. в. загрязненный

polluted a., foul a.

dust-laden a., шаңдалған а. в. запыленный

dusty a.

out-going a. шықпа а. в. исходящий

blackdamp, dead өлі а. в. мертвый

----------------------- Page 9-----------------------

forcing a. айдама а. в.

нагнетательный

dust-free a. шаңсыздандырылғ в. обеспыленный

ан а.

exhaust a., used пайдаланылған а. в.

a., outgoing a. отработанный

poisoned a., уланған а. в. отравленный

venenate a.

inlet a., incoming келемгі а. в. поступающий

mine a. кеніш а-сы в. рудничный

fresh a. таза а. в. свежий

compressed a. сығылған а. в. сжатый

warm a. жылы а. в. теплый

mine a. шақты а-сы в. шахтный

a. cleaner, air- ауатазартқыш

purifier воздухоочистител

a. distributor, air ауатаратқыш воздухораспре-

dispenser делитель

a. heater, stove ауажылытқыш

воздухонагревате

ль

a. pipe ауатазартқыш воздухопровод

құбыры

a. purifier, air ауатазартқыш

cleaner воздухоочистител

a. reservoir, air ауажинағыш воздухосборник

holder

air, aerial ауалық воздушный (-ая)

air valve а. қақпақ в. клапан

air hose а. құбыршек в. шланг

aerial survey, ауатүсірмесі в. съемка

airborne survey (қысымдық (депрессионная

түсірме) съемка)

air blow ауа соққысы в. удар

airborne аэробарлау аэроразведка

prospecting

airlift эрлифт эрлифт

air-operated blast пневмотолтырма пневмозакладка

hole filling

air-operated blast пнвмооқтауыш пневмозарядчик

hole loader

air-passage желдетіс терезе окно

вентиляционное

air-permeable, ауаөткізгі воздухопроницае

air-penetrable мый

air-powered кеніш ауатасығышы воздуховоз

locomotive рудничный

air-proof, airtight ауаөткізбес воздухонепроница

емый

air-supplying ауамен жабдықтау воздухоснабжение

alexandrite құбылтас александрит

alidade алидада алидада

allochtone аллохтон аллохтон

----------------------- Page 10-----------------------

allotment жер иелігі земельный отвод

alloy қорытпа сплав

hard a. құрыш қ. с. твердый

alluvial аллювиалдық аллювиальные

a. deposits а. шөгінділер а. отложения

a. rocks а. жыныстар а. породы

alluvium аллювий аллювий

alternation кезектестік чередование

alumina, argil глинозем глинозем

aluminium алюминий алюминий

alumotrinitroluen алюмотол (а.з.) алюмотол (в.в.)

amethyst аметист аметист

ammonal аммонал аммонал

water-resistant a. суға төзімді а. а.

(а.з.) водоустойчивый

rock a. қатты а-і (а.з.) а. скальный (в.в.)

ammonia мүсәтір аммиак

ammoniaс(al) мүсәтір аммиачный(-ая)

a. nitre м. селитрасы а. селитра

ammonil аммонил аммонил

rock a. қатты а-і а. скальный

ammonite аммонит аммонит

rock a. тас а-ті (а.з.) а. скальный

(в.в.)

amorphism аморфтық аморфность

amorphous аморфты аморфный (-ая, -

ое)

a. surrounding, а. орта а. среда

medium

a. state а. күй а. состояние

amortization, амортизация амортизация

depreciation

a. rate, d. charge а. пайызы процент а.

amortization, амортизациялық амортизационный

depreciation (-ые)

a. assignments, а. өтемдер а. отчисления

rental cost

d. period а. мерзім а. срок

d. fund , sinking а. қор а. фонд

fund

amount, шама (лар) величина (ы)

size,value,quantity

charge s. оқтама ш-сы в. заряда

independent v, тәуелсіз ш. в. независимая

independed q-s

creep shift a. көшкінің жылжу в. смещения

ш-сы оползания

calculated v. есептелген ш. в. вычисленные

excessive v. артық ш. в. избыточные

measured q-s өлшенді ш. в. измеренные

necessary q-s қажет ш. в. необходимые

amplitude тербелес aуқымы амплитуда

vertical a. тік т. а. а. вертикальная

horizontal a. жазық т. а. а.